www.packerlx.com Packer for Linux eXecutables
Ana Sayfa
Ana Sayfa
Tux
Linux
Programlama
Programlama
Projeler
Projeler
enginkuzu blog
BLOG
Eskiler
Eskiler
Ben
Ben

Linux'a Başlangıç ve Dağıtımlar

Linux'a geçiş yapmak isteyen kullanıcıların çoğu daha önceden windows kullanmışlardır. Bilgisayar okuryazarlığına windows işletim sistemi ile başlamak bazı önyargı ve eksiklikleri de beraberinde getiriyor. Bu daha çok windows işletim sisteminin sen yapma ben yaparım, sen düşünme ben düşünürüm yaklaşımlarından kaynaklanan problemler. Bu eksiklikler Linux'a geçişte kendini gösteriyor. Bu önyargılar genelde donanım, işletim sistemi ve internet konularındadır.

Linux kullanmak isteyen bir kullanıcı aşağıda listelediğim konulardaki önyargılarını aşmalıdır: (İsterseniz bu bölümü atlayıp daha sonra okuyabilirsiniz)

-Bilgisayarları donanım problemleri dışında yeniden başlatmayı artık normal karşılamamalısınız. Linux altında yazılımla ilgili bir problemde sistemi yeniden başlatmadan problemi çözebilirsiniz. Artık sistemin donmasının hiçbir haklı mazereti olamaz.

-Artık yeni programlar yüklediğinizde yada sildiğinizde, hatta sunucularınızın ayarlarını değiştirip etkin olmasını istediğinizde sistemin yeniden başlatılmasının istenmesini de normal olarak karşılamamalısınız.

-İşletim sisteminizde yada kullandığınız programlarda açıklar yada hatalar oluşması normaldir. Bu her yazılım geliştirme sürecinde ortaya çıkabilir ve bunlar temizlenirler. Artık bunların günlerce hatta haftalarca bekleyerek yamalarının çıkmasını beklemeyi de normal olarak karşılamamalısınız. Çünkü yazılım geliştirmek ciddi bir iştir ve kullanıcıyı madur etmeden hataların en kısa zamanda düzeltilmesi gerekir.

-Artık bir işletim sistemi denildiğinde aklımıza süslenmiş güzel grafik ortamlar gelmemelidir. Dos ta olmadığı gibi Linux'taki konsol, donanımın tüm kaynaklarını (işlemci,ram,disk,grafik kartı,ses ...) sonuna kadar kullanabilecek yetenektedir. Hatta sunucu amaçlı kurulan bir Linux'a genelde grafik ortam kullanılmayacağı için kurulmayacaktır. Linux altında çalışan yazılımlar da modüler bir yapıya sahiptir. Bu nedenle grafik ortamın kurulumu zorunlu değildir. Tamamen kullanıcının seçimine kalmıştır.

-Virüslerin, ağda yayılan solucanların ve casus yazılımların bilgisayarınızda olması ve bunların yayılmaları artık sizin için normal karşılanabilecek bir durum olmamalı. Bu konuyu biraz açarak "Linux'ta virüsler neden tehdit değildir?" isimli makalemde anlatacağım.

-Artık herşeyin çok kolay ve hazırcı bir mantıkla ilerleyeceğini düşünmeyin. Bazı işler için yeni bilgiler öğreniz gerekecek. (Bunu windows'u tanırken de yapmıştınız!)Eğer yeni şeyler öğrenmeye açık değilseniz bu biraz zor olabilir. Tabii ki bu fare ile işlerinizi halledemeyeceğiniz anlamınada gelmiyor.

-Artık Linux'u diske kurmadan, cdrom dan başlatarak da kullanbileceğinizi unutmayın. Linux altında kullandığınız birçok özgür yazılımın yine özgür olan alternatiflerinin olduğunu unutmayın.


Linux'a başlamadan önce dağıtım kavramını öğrenmeliyiz. Dünyada tek bir Linux (Linux çekirdeğini kastediyorum) temelli işletim sistemi yoktur. Windows tarafında ise bu gerçekten bir tanedir. (Ör: Bir tane Windows XP vardır.) Bir işletim sisteminin temeli çekirdektir. Diğer tüm uygulamalar bu çekirdeğin üzerine kurulurlar. Kullanım amacınıza göre istediğiniz uygulamalardan oluşan bir işletim sistemi ortaya koyabilir ve bunu kurulabilir hale getirerek cd ler ile dağıtabilirsiniz. Bir Linux dağıtımı Linux+Uygulamaların bir karmasıdır. Ayrıca bir dağıtım ile birlikte (sadece o dağıtıma özel) grafik arayüzlü konfigürasyon araçları gelebilir. Bir dağıtımda olmayan bir uygulamaya diğerinde yer verilmiş olabilir. Yada diğerindeki ayarlar ile aynı olmayabilir, örneğin temaları farklı olabilir. Bu uygulamaların çoğu özgür yazılım olduğu için geliştiricilerden alındığı hali ile korunmamış, bazı değişiklikler yapılmış olabilir.

Dağıtımlar uygulamaların kurulması noktasında farklı yöntemler izlerler. Her uygulama birbirinden bağımsız olarak geliştirilirler ve kendi internet sayfalarından kaynak kodlarına ulaşılabilirler. İlk zamanlarda bu uygulamalar cdler ile kaynak kodları ile dağıtılmaya başlandı. Bu nedenle kurulumun çoğu zamanı uygulamanın derlenmesi ile geçmekteydi. Bugün hala bu yöntemle kurulan dağıtımlar mevcuttur. (Çünkü bu yöntemin hala bazı avantajları bulunmaktadır.) Fakat daha sonra bu yazılımların belirli platformlar için derlenip bir araya getirilerek paketlenmesinin ve kurulum aşamasında bu paket içeriğinin diske açılması yöntemi tercih edilmeye başladı. Şu anda RedHat rpm, Debian ise deb isimli paket yönetim sistemlerini kendileri kullanmaktalar ve diğer başka dağıtımlara da bu sistemleri kullanmada öncülük etmişlerdir. Debian ve Ubuntu deb; Redhat, Fedora, Mandrake ve Suse rpm paket yönetim sistemini kullanan dağıtımlardır. Şu anda bir paket yönetim sistemi kullanmayan en popüler dağıtım olarak da Gentoo'yu sayabiliriz.

Şu anda kurulumu ve kullanımı kolay birçok linux dağıtımı bulunmaktadır. Bunlar Suse, Mandrake ve Fedora olarak sayılabilir. Linux dağıtımları hakkında bilgi almak ve yenilikleri takip etmek isterseniz www.distrowatch.com adresine bir göz atmanızı tavsiye ederim. Bu saydığım üç dağıtımın da kurulumları çok kolaydır. Yine de kurulumlarına bir göz atmak isterseniz shots.osdir.com adresini tavsiye edebilirim. En zengin paket içeriği olarak Suse 5 Cd ile önde olmaktadır. Özellikle çokluortam yazılımları olarak Mandrake ve Suse zengindir. Fedora ilk kurulduğu hali ile bu açıdan eksikleri mevcuttur. Daha sonra gerekli paketleri internetten indirerek bu eksikleri kapatabilirsiniz. Ayrıca Mandrake ve Suse gelişmiş ve kullanımı kolay konfigürasyon yazılımları ile gelirler. Linux kullanmaya yeni başlayan arkadaşlara bu saydığım üç dağıtımı şiddetle tavsiye ediyorum.

Linux sadece diskinize kurularak çalışacak diye bir zorunluluk yoktur. Live Cd denilen kurulmadan, cd den başlatılarak kullanabileceğiniz Linux dağıtımları da vardır. Knoppix, Gnoppix ve Pardus bunlar arasında en bilinenleri. Knoppix debian tabanlıdır ve KDE grafik arayüzü ile açılır, zengin yazılımlarla gelir. Gnoppix, Ubuntu tabanlı Gnome grafik arayüzü ile açılan bir çalışan cd dir. Pardus ise Türkiye'de Tübitak desteği ile geliştirilen bir çalışan cd dir. Çok güzel bir KDE arayüzü ile açılmaktadır. Kullanımı çok kolay olup başka çalışan cd lerde bulamayacağınız yazılımlar da mevcuttur. Çalışan cdlerin en büyük avantajları kurulum gerektirmemesi, harddiski olmayan makinalarda kullanılabilmesi ve taşınabilir olmasıdır.

Denemek için ftp://ftp.linux.org.tr/pub/pardus/ adresinden iso dosyasını indirerek cdye yazabilirsiniz.


Pardus geliştiricilerinden A. Murat Eren tarafından hazırlanan Linux dağıtımları yazısına buradan ulaşabilirsiniz. Bu yazı ile popüler dağıtımlar hakkında genel bir bilginiz olur. Bunlar dışında Linux cdlerden de kurulmak zorunda değil. Bir disket yada cd ile açılarak ağ üzerindeki bir kaynaktan yada internet üzerindenden de kurulabilirler. Sistemi ilk cdden başlatarak kuruluma harddiskteki isolarla da devam edebilirsiniz. Fedora ile bu mümkün.

Ben ise şu anda Debian dağıtımını kullanmaktayım. Kurulumu yukarıda saydığım üç dağıtım kadar kolay değildir. Kurulumu ve kullanımı orta seviye Linux bilgisi gerektirir. Debian kendi içinde üç farklı sürüm barındırır. Bunlar kararlı(stable), test aşamasında(testing) ve kararsız(unstable) sürümleridir. Sunucu amaçlı kullanımlar için kararlı sürüm tavsiye edilir, çünkü uzun süre denenmiş ve hataları ayıklanmış nispeten eski yazılımlardan oluşur. Biliyorsunuz ev kullanıcıları daha çok yazılımların en son versiyonlarını kullanmak isterler. Bu nedenle kullanmak isteyen arkadaşlarıma test aşamasındaki, yani sarge kod adlı sürümü tavsiye ediyorum. Bu sürümün resmi iso dosyaları yoktur, gayriresmi olarak ise 15 adet cdden oluşur. Fakat sarge paket arşivi birkaç günde bir güncellendiği için interneti olan bir kullanıcıya cdlerden kurulum önerilmez. Çünkü cdleriniz bir süre sonra eski yazılımları içeriyor olacaktır. Ben kullanmış olduğum Debian dağıtımını 130Mbytelık netinstall cdsi ile kuruluma başlıyor, daha sonra gerekli olan diğer paketleri internetten indiriyorum. Debian kullanmamın en önemli sebebi zengin paket deposu ve çok hızlı güncellenmesi diyebilirim. Debian dağıtımı hakkında bilgi almak isterseniz size www.debian-tr.org adresini tavsiye ederim. Tamamen Türkçe olan site özellikle kuruluma başlamadan önce başvurulması gereken bir kaynak.